Efsane 2
GERÇEK
|
 |
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE KANSER
Kanser küresel bir sorundur ve yoksul ülkelerde de halk sağlığı açısından önemi giderek artmaktadır.
KANIT
- Kanser dünyada HIV/AIDS, tüberküloz ve sıtma’nın yol açtığı tüm ölümlerin toplamından daha fazla ölüme sebep olmaktadır. 2008 yılında dünyadaki 7.6 milyon kanser ölümünün %55’inden fazlası dünyanın az gelişmiş bölgelerinde olmuştur. 2030 yılında her yıl görülmesi beklenen 21.4 milyon kanser vakasının %60-70’inin gelişmekte olan ülkelerde görüleceği tahmin edilmektedir.
- Gelişmekte olan ülkeler aleyhine bu dengesizliğin bir örneği servikal kanserdir. Her yıl dünyada görülen 275 000 servikal kanser ölümünün %85’i gelişmekte olan ülkelerdedir. Durum düzeltilmediği takdirde, 2030 yılında her yıl beklenen 430 000 servikal kanser ölümünün neredeyse tümü gelişmekte olan ülkelerde olacaktır.
- Ağrı kesicilere erişimde de büyük dengesizlikler vardır. Tedavi edilmeyen ağrılı ölümlerin %99’u gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir. 2009 yılında opiyoid analjeziklerin %99’u Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, ABD ve diğer bazı Avrupa ülkelerinde kullanılmıştır. Öte yandan tüm kullanılan miktarın ancak %10’u nüfusun %80’inin yaşadığı diğer bölgelerde kullanılmıştır.
KÜRESEL MESAJI
Kanserden korunma, erken tanı ve tedaviye yönelik etkili ve maliyet-etkin girişimler, ulusal kanser yüküne yönelik kanser kontrol planının kapsamında olup, eşit şekilde erişilebilir olmalıdır. Etkin, kaliteli, mali olarak üstünden gelinebilir kanser hizmetleri herkes için bir hak olup, insanların yaşadığı bölge bunun için belirleyici olmamalıdır.
KANSER VE İNFEKSİYON HASTALIKLARI
Gelişmekte olan birçok ülke, giderek sayıları katlayan infeksiyon hastalıkları ve bulaşıcı olmayan hastalıklar sorunu ile karşı karşıyadır.
KANIT
- HIV/AIDS ve diğer bazı infeksiyon hastalıklarının yükünün fazla olduğu ülkelerde kansere yönelik girişimlerin gerekliliği ve uygunluğu hakkında bazı sorular olmakla birlikte, infeksiyon hastalıkları ile bulaşıcı olmayan kronik hastalıklar arasındaki sınır çoğu vakada akut ölümcül bir hastalıktan kronik hastalığa doğru olan gidiş nedeni ile daralmakta, gelişmekte olan ülkelerde sık görülen bir çok kanser türüne kronik infeksiyonlar açmaktadır.
- Kanseri ve diğer bulaşıcı olmayan hastalıklar ile infeksiyon hastalıkları hangisi daha öncelikli diye birbiriyle yarıştırılmamalıdır, bunun yerine gelişmekte olan ülkeleri orantısız olarak etkileyen önemli küresel sağlık sorunları olarak görülmelidirler. Bunlar, bireyleri yelpazedeki farklı hastalıklardan korumak için ulusal sağlık sistemlerinin kapasitelerini geliştiren entegre bir yaklaşım gerektirirler.
KÜRESEL MESAJI
Kanser kontrolünde kaynaklara uygun kanıta dayalı iyileştirmeler gelişmekte olan ülkelerde tüm sağlık sistemlerinin iyileştirilmesinin bir bölümü olarak yer almalıdır. Sağlık sistemindeki eksikliklerin hedeflenmesi, etkin kaynak kullanımının planlanması, farklı gruplardaki farklı hastalıklara yönelik kapasite artırım planlaması yapılırken, kanserden korunma ve kanser yönetiminin diagonal bir yatırım olarak temel sağlık hizmetlerine entegre edilmesi kansere yönelik önceliklerin gerçekleştirilmesini sağlayacaktır.
KANSER VE YAŞLI NÜFUS
Kanser sadece yaşlıları etkilemez, özellikle gelişmekte olan ülkelerde aktif çalışma yıllarında gençleri ve kadınları da etkilemektedir.
KANIT
- Gelişmekte olan ülkelerde kanserlerin yaklaşık %50’si 65 yaşından genç bireylerde görülmektedir. Bu durum aile ve toplumun ekonomik gelişmesini uzun süreli etkileyebilecek olan bir trajedidir.
- Her yıl görülen 750 000 servikal ve meme kanseri ölümünün çoğu kadınların doğurganlık dönemlerinde görülmektedir.
- Kanser aynı zamanda gençlerin de hastalığıdır. Kanser bir çok ülkede, 5-14 yaş grubundaki çocuklarda en başta gelen ölüm nedenidir. Bununla birlikte, tek sorun ölüm değildir, aynı zamanda kanserle ilişkili diğer sağlık sorunları, gelişen özürler eğitim ve çalışma hayatını da etkilemektedir. Ebeveynler ve bakım sağlayıcılar tedavinin maliyetinden derin etkilenerek giderek yoksullaşabilirler.
KÜRESEL MESAJ
Kanser her yaştan bireyi etkiler. Kanser kontrolünün ve bakımının sürekliliği o toplumdaki kanser yükünü gösteren toplum tabanlı kanser kayıtlarına, tüm yaşlardaki özel kanser risklerine, sağlığa ayrılan kaynaklara ve altyapıya, politik ve sosyal yapıya, kültürel özelliklere ve güncel uygulamalara göre kararlaştırılmalıdır.
KANSER VE ZENGİNLİK
Kanserin etkileri tüm toplumlarda tahrip edicidir, fakat özellikler yoksullar, hassas gruplar ve sosyal olarak dezavantajlı gruplarda bu etki daha büyük olmaktadır.
KANIT
- Kanserle ilişkili demografik faktörler, kötü beslenme, tütün kullanımı, fiziksel inaktivite ve alkol gibi yaygın kanser risk faktörleri ile ileri düzeyde ilişkilidir.
- Kanser hizmetlerine erişimdeki eşitsizlikler de sosyoekonomik koşullarla ilişkilidir. Kanser ilaçları ve pahalı tedavileri ceplerinden ödemek zorunda kalan yoksul ve duyarlı gruplar aynı zamanda örneği kanser tedavi merkezlerine uzaklık gibi başka sorunlarla da karşılaşmaktadırlar.
KÜRESEL SAVUNMA MESAJI
Kanserin önlenmesi ve kontrolü ile sağlık hizmetlerine tam erişimden tüm bireyler ve ailelerin faydalanabilmesi için sağlık hizmetlerinin tümüyle karşılanmasını içeren sosyal koruyuculuk temel bir yaklaşımdır. |
Efsane 2 |
